Je hebt als werknemer recht op een aantal vakantiedagen per jaar. Dit staat in de wet. In uren is dit 4 keer het aantal uren dat je per week werkt. Werk je bijvoorbeeld het hele jaar 25 uur per week? Dan heb je recht op 100 vakantie-uren per jaar. Je kunt dan in ieder geval 4 weken vakantie per jaar opnemen. Je kunt jouw vakantiedagen ook in losse uren opnemen. Tijdens je vakantie betaalt jouw werkgever jouw loon door.

In Nederland mag je wettelijke vakantiedagen niet inwisselen voor extra loon. Heb je vakantiedagen niet opgenomen in een kalenderjaar? Deze vervallen een half jaar na het kalenderjaar waarin je ze hebt opgebouwd. Ga je uit dienst, bijvoorbeeld omdat je een andere baan hebt? Dan krijg je de resterende vakantiedagen uitbetaald.
Soms zijn er afspraken gemaakt over meer vakantiedagen dan het wettelijke verplichte aantal. Dit staat dan in jouw cao of arbeidscontract. Check je cao om te kijken welke regels er voor jouw sector gelden.

In Nederland kennen we een aantal officiële feestdagen. Dit zijn feestdagen, zoals Nieuwjaarsdag, 1e en 2e Paasdag, Hemelvaartsdag, 1^e en 2^e Pinksterdag, beide Kerstdagen en Koningsdag.  Nederland kent geen wet die bepaalt dat werknemers een vrije dag hebben op deze officiële feestdagen. Of je vrij bent op feestdagen is in Nederland geregeld en vastgelegd in een cao. Is deze feestdag op een doordeweekse dag? En werk je normaal gesproken op deze dag? Dan betaalt jouw werkgever deze dag gewoon jouw loon.  Je kunt hiervan af wijken als hier afspraken over zijn gemaakt. Check de cao in jouw sector. Dan weet je welke feestdagen in Nederland als vrije dag gelden.

Word je ziek tijdens jouw vakantie? Geef dit direct door aan bij jouw werkgever. Ook moet je jouw vakantieadres doorgeven. Verder moet je bereikbaar zijn. De opgenomen vakantiedagen tijdens jouw ziekte raak je dan niet kwijt. Dit zijn ziektedagen. Je spreekt met je werkgever af om de vakantie-uren een andere keer op te nemen.

Ben je weer beter geworden tijdens je vakantie? Ook dit moet je doorgeven aan je werkgever. Deze dagen worden dan weer omgezet naar vakantiedagen voor jou.   

Ben je (gedeeltelijk) ziek? Op dat moment  bouw je wel vakantie-uren op. Soms kun je ook bovenwettelijke vakantie-uren opbouwen. Dit zijn de extra uren bovenop het minimum aantal vakantie-uren. De afspraken hierover staan in jouw arbeidsovereenkomst of in de cao voor jouw sector.

Wil je vakantie-uren opnemen voor een vrije dag of voor vakantie? Dit moet je aanvragen bij jouw werkgever. Hij moet in principe akkoord zijn met jouw verlofaanvraag. Hij mag alleen bezwaar maken als jouw vakantie grote problemen oplevert voor het bedrijf. Dit noemen we ‘zwaarwegende bedrijfsbelangen’. Zijn deze er? Jouw werkgever moet dan schriftelijk bezwaar maken. Dit doet hij binnen 2 weken na ontvangst van jouw vakantieaanvraag. Jouw werkgever moet wel akkoord zijn dat je op een ander moment vakantie opneemt.

Voor sommige banen gelden vaste vakantieperiodes. Denk bijvoorbeeld aan werk in de bouw of  in het onderwijs. Dit noemen we een collectieve vakantieperiode. In principe moet je in deze tijd vakantie opnemen. Wil je dat niet? Overleg dit vooraf en tijdig met jouw werkgever en bespreek of je een oplossing kunt maken.

Niet opgenomen vakantiedagen vervallen of verjaren na een bepaalde periode. Dit staat in de Nederlandse wet. Deze wet stelt dat jouw vakantiedagen vervallen op 1 juli van het volgende jaar. In een aantal cao’s is een latere datum afgesproken. Kijk dus goed welke regel voor jou geldt.

Je hebt recht op 16 weken zwangerschaps- en bevallingsverlof. Dit verlof geeft het bedrijf waar jij in dienst bent. Jouw verlof gaat in vanaf 4 tot 6 weken voor de datum dat jij bent uitgerekend om te bevallen. Word jouw kind later geboren dan de uitgerekende datum? Dan wordt het verlof verlengd. Ligt jouw kind langer dan een week in een ziekenhuis?  Ook dan wordt jouw verlof verlengd. Je krijgt jouw loon gedurende 16 weken doorbetaald tijdens dit verlof.

Wil je langer zwangerschapsverlof opnemen? Dat kan in Nederland. Je kunt deze periode verlengen door jouw vakantiedagen of door ouderschapsverlof op te nemen. Lees in je cao of je tijdens het ouderschapverlof voor een deel wordt doorbetaald.

Je hebt als partner recht op verlof van de geboortedag van jouw kind. Daarnaast heb je 6 werkweken geboorteverlof als jouw vrouw of partner is bevallen. De eerste week moet je binnen 4 weken na de geboorte opnemen. Jouw loon wordt dan volledig doorbetaald. De overige 5 weken moet je binnen 6 maanden na de geboorte opnemen. Dit noemen we aanvullend geboorteverlof. Tijdens dit aanvullend geboorteverlof krijg je geen loon. Je ontvangt een uitkering van 70% van je loon, tot een maximum bedrag per dag. Hiervoor maakt het niet uit of je fulltime of parttime werkt.

Wil je aanvullend geboorteverlof opnemen? Vraag dit minimaal 4 weken vooraf  aan en meld dit aan jouw werkgever. Kan je het aanvullend geboorteverlof niet op tijd aanvragen? Bijvoorbeeld omdat jouw kind te vroeg geboren wordt? Meld het aanvullend verlof na de geboorte dan zo snel mogelijk bij jouw werkgever.

Jouw werkgever kan het verlof tot twee weken voor de geboorte nog veranderen. Dit mag hij alleen doen bij een zwaarwegend bedrijfs- of dienstbelang. Hij kan bijvoorbeeld andere dagen of andere weken voorstellen dat je vrij neemt. Jouw werkgever mag dit alleen in overleg met jou doen.

Jazeker, ook dan kun je geboorteverlof opnemen. Jouw contract of arbeidsovereenkomst moet wel onder de Nederlandse wetgeving vallen. Je ontvangt alleen een uitkering als jij ook sociale premies afdraagt in Nederland.

In Nederland gelden een aantal regels die aangeven of jij recht hebt op ouderschapsverlof.

De belangrijkste voorwaarden voor ouderschapsverlof zijn:

• Je bent ouder of verzorger van jouw biologische kind, adoptiekind, pleegkind of stiefkind.
• Jouw kind is niet ouder dan 8 jaar.
• Ben je verzorger van een kind? Dan moet dit kind op jouw adres ingeschreven staan.

Voldoe je aan de voorwaarden? Dan heb je recht op ouderschapsverlof. Dit is maximaal 26 keer het aantal uren dat je per week werkt.  Werk je bijvoorbeeld 36 uur per week, dan heb je recht op in totaal 936 uren (26 keer 36 uur) ouderschapsverlof. Je bepaalt samen met jouw werkgever hoe en wanneer je het verlof opneemt.

Jazeker. Voor het opnemen van ouderschapsverlof geldt dat jijzelf een arbeidsovereenkomst hebt die valt onder de Nederlandse wetgeving.

Nee, dit mag niet. Jouw werkgever mag jouw verzoek om ouderschapsverlof niet zomaar weigeren. Dit kan alleen als het werk bij jouw bedrijf daardoor in de problemen komt. Jouw werkgever kan met jou overleggen. Bijvoorbeeld door afspraken te maken wanneer je dan kunt werken. Voor het betaalde gedeelte van het ouderschapsverlof geldt dat je altijd in staat moet blijven om dit binnen de gestelde periode (een jaar) op te nemen. Bij zwaarwegend bedrijfs- of dienstbelang mag je werkgever je vragen de door jou gewenste wijze van invulling van het verlof te wijzigen.

De eerste negen weken (negen keer het aantal uren dat je per week werkt) ouderschapsverlof zijn betaald wanneer ze binnen een jaar na geboorte worden opgenomen. Bij adoptie of pleegzorg geldt dit binnen een jaar na opname in het gezin, bij een kind jonger dan acht. Tijdens deze weken krijg je geen loon doorbetaald, maar ontvangt je een uitkering van 70% van je loon, tot een maximum bedrag per dag. De overige 17 weken ouderschapsverlof zijn onbetaald. Soms staan in de cao die geldt voor jouw werk aanvullende afspraken over de betaling en duur van het verlof

Is iemand in jouw omgeving ziek geworden? Bijvoorbeeld jouw partner, vader of moeder? Je kunt dan  kortdurend zorgverlof opnemen. Dit zorgverlof bedraagt maximaal 2 weken in een periode van 12 maanden. Je krijgt 70% van je loon doorbetaald. Dit is tenminste het wettelijke minimumloon voor jouw leeftijd.

Voorwaarde is dat deze zieke persoon verzorging nodig heeft. Ook ben jij de logisch aangewezen persoon die zorg moet geven. Ligt de zieke persoon in het ziekenhuis?  Dan kun je meestal geen kortdurend zorgverlof opnemen. De zieke persoon krijgt in dan al verzorging.

Is jouw kind plotseling ziek geworden op school? En moet je jouw kind ophalen op school? Dan kun je hiervoor verlof opnemen. Dit noemen we calamiteitenverlof en ander kort verzuimverlof. Dit is voor plotselinge situaties die je meteen moet oplossen.

Als je iemand uit jouw omgeving wilt verzorgen die levensbedreigend ziek is, heb je recht op langdurend zorgverlof. Je kan ook langdurend zorgverlof aanvragen als iemand uit jouw omgeving langere tijd ziek of hulpbehoevend is. Voorwaarde is dat de verzorging noodzakelijk is en dat je de enige bent die deze zorg kan geven.

Langdurend zorgverlof vraag je aan bij jouw werkgever. Dat doe je minimaal twee weken voordat je het verlof wilt opnemen. Jouw werkgever mag je om informatie vragen om te beoordelen of je hierop recht hebt.  Dit kan bijvoorbeeld een brief van een arts zijn. Denk aan een huisarts of een arts in het ziekenhuis.

Je kunt zorgverlof opnemen voor een direct familielid in het buitenland. Wel moet je aantonen dat het nodig is dat jij deze zorg verleent.

Jouw werkgever mag zorgverlof alleen weigeren als het bedrijf daardoor in ernstige problemen komt. Dit geldt voor kortdurend en langdurend zorgverlof. Kortdurend verlof gaat in op het tijdstip waarop je het verzoek doet aan jouw werkgever. Lukt het je niet om dit verlof vooraf te melden? Doe dit zo snel als je kunt. Komt het bedrijf daardoor in problemen? Dan kan jouw werkgever ook na jouw melding de verlofopname nog stoppen of niet in laten gaan. Gebeurt dit niet? Dan kan jouw werkgever jouw verlof op een later moment niet meer stoppen. Ook als jouw langdurend zorgverlof is begonnen, mag jouw werkgever dit niet meer stoppen.
 

Is er een spoedeisende en onvoorziene situatie ontstaan in de privésfeer? Denk bijvoorbeeld aan een gesprongen waterleiding of een auto-ongeluk. Dan kun je calamiteitenverlof of kort verzuimverlof opnemen. Het moet gaan om zeer bijzondere persoonlijke of onvoorziene omstandigheden waarvoor je vrij neemt.  Je meldt het verlof bij jouw werkgever. Jouw salaris loopt door tijdens dit verlof. In de cao kunnen afwijkende regels staan.

Heb je privé een noodsituatie? Hiervoor kun je calamiteitenverlof of kort verzuimverlof opnemen. Dit moet je melden bij jouw werkgever. Hij mag een redelijk verzoek voor calamiteitenverlof of kort verzuimverlof niet weigeren. Hij moet je ook doorbetalen.

Jouw werkgever mag je wel achteraf vragen om aan te tonen dat je verlof nodig had. Was dat niet het geval? Dan moet je alsnog een vakantiedag opnemen of de dag op een andere manier inhalen. We noemen dit het compenseren van jouw gemiste werkdag.

Het zou kunnen dat hier een bijzondere verlofregeling voor is afgesproken in jouw sector. Deze afspraken staan dan in jouw cao, arbeidsovereenkomst of bedrijfsreglement. Hier staat dan in of je  verlof krijgt, hoe lang het duurt en of jouw verlof betaald of onbetaald is. Vraag dit aan jouw werkgever of de persoon van de personeelsafdeling van het bedrijf waar je werkt.